İklim krizi ve bu krizin en önemli sonuçlarından birisinin yaşanmakta olduğu COVID-19 pandemisi süreci, gezegenimizin sınırlarını zorlayan geleneksel ekonomik faaliyetlerin sürdürülebilirliğini imkansızlaştırırken; yeni bir ekonomik model olan ‘Sirküler Ekonomi’ye geçişi ise gündeme getiriyor. Bu çerçevede önemli bir atılım gerçekleştiren İstanbul Üniversitesi, bünyesinde kurduğu Sirküler Ekonomi Birimi ile Türkiye’de bir ilke imza attı. Sirküler ekonomi alanında öncü çalışmalar gerçekleştiren Sirküler Ekonomi Birimi hakkında, Birim Yöneticisi ve İktisat Fakültesi Dr. Öğr. Üyesi Murat Çetin açıklamalarda bulundu.

Gelecek nesillerin ihtiyaçlarından ödün vermeden, toplumu daha az doğal kaynak girdisiyle daha fazla değer yaratabilen bir topluma geçirmeyi amaçlayan sirküler ekonomi; iklimden biyoçeşitliliğe, sıfır atık ilkesinden, malzemenin tasarımına ve yeniden kullanımına kadar geniş bir yelpaze ortaya koyuyor. İklim krizi ekonomik dönüşüm için öncü uyarı sayılsa da tüm dünyanın, tarihi anlarına tanıklık ettiği COVID-19 pandemisinin son uyarı olmasını umduğunu söyleyen Dr. Öğr. Üyesi Murat Çetin, son yıllarda giderek artan aşırı hava olaylarının sonuçlarının tüm dünyada etkisini aralıksız sürdürdüğünü ve gündemin de hep ilk sıralarında yer aldığını belirtti. Avustralya’dan Amazonlara, Kaliforniya’dan Rusya’ya kadar dünyayı saran orman yangınları, kasırgalar ve sel felaketleri, eriyen buzullar, kuruyan göller ve nehirler; tehdit altındaki canlı türleri ve azalan biyoçeşitlilkten örnekler veren Dr. Öğr. Üyesi Çetin, “2019 yılında aşırı sıcaklar ve doğal afetlerin, savaşların neden olduğundan 3 kat daha fazla insanı yerinden ettiğini, göçe zorladığını söylersek durumun vahameti, krizin yaygınlığı ve derinliği daha net anlaşılır” dedi.

“Salgınların Sorumlusu, İnsanlığın Doğada Yaptığı Tahribattır”

Virüsler konusunda dünya çapında bir otorite olan ünlü virolog Profesör Capua başta olmak üzere bilim insanlarının, yaşanan salgın günlerinin sorumlusunun insanlığın doğada yaptığı tahribat olduğu konusunda hemfikir olduğunu kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Çetin şu ifadeleri kullandı: “Bilim insanları ‘Sağlık daireseldir; insanlar, bitkiler, hayvanlar ve çevrenin sağlığı bir bütündür’ demektedir. Bu bütünden-daireden birinin sağlığının bozulması demek; diğerlerinin de sağlıklarının tehdit altında olması demektir. Giderek daha fazla vahşi yaşam alanlarına giren insan faaliyetleri devam ettikçe, insanlığın da giderek daha fazla salgın ile karşılaşacağı muhakkaktır. Özetle, doğanın tüm uyarılarına rağmen ona saygı göstermemeye devam etmek, daha çok salgınla karşılaşmak demektir.”

‘Al-Yap-Kullan-At’ Yaklaşımından Sirküler Ekonomiye Geçiş

Sözlerine sirküler ekonomi modeli hakkında açıklamalarda bulunarak devam eden Dr. Öğr. Üyesi Çetin, iklim krizinden salgına uzanan sürecin; gezegenimizin sınırlarına dayandığını, artık modern toplumun ihtiyaçlarının daha fazla karşılanamayacağı sonucunu ortaya koyduğunu ve çevreye mümkün olan en az zararı verecek şekilde büyüyecek bir dünya ekonomisinin gerekliliğini vurgulayarak şunları kaydetti: “Böyle bir ekonomi için kaynak kullanımını azaltmak, yeniden kullanmak ve geri dönüşünü sağlamak, hammaddelere olan ihtiyacı azaltmak ve kaynak verimliliğini arttırmak gerekmektedir. Sirküler ekonomi, çevrenin korunmasıyla başlayan girişimlerin daha sonra ‘sürdürülebilir kalkınma’ kavramı ile bütünleşmesine uzanan bir tarihsel sürece sahiptir. 2030 yılında küresel malzeme kaynak kullanımının 2010'un iki katı olması beklenirken, bugün 7,2 milyar olan dünya nüfusunun da 21. yüzyılın sonunda 11 milyarı aşacağı tahmin edilmektedir. Mevcut durumda dahi sürdürülebilir olmayan ekonomik yapının, gelecekte gezegenin sınırları dahilinde kalarak insanların daha iyi yaşayacağı şekilde geliştirilmesi; ancak geleneksel-doğrusal ‘al-yap-kullan-at’ yaklaşımından sirküler bir ekonomiye hızlıca geçişle mümkün gözükmektedir. Küresel bazda kullanılan hammaddelerin yüzde 90’ından fazlasının ekonomiye geri dönüştürülmediği düşünüldüğünde, sirküler ekonominin alacağı yolun uzunluğa da konunun aciliyeti de daha iyi anlaşılacaktır.”

“Üniversitemiz Sirküler Ekonomi Birimi ile Türkiye’de Bir İlki Gerçekleştirdi”

İklim ve çevredeki olumsuz gelişmelerin sürüklemesiyle yeniden öne çıkan sürdürülebilirlik kavramının, bugün sirküler/döngüsel ekonomi olarak adlandırılan yeni bir ekonomik yapıya geçişi hem bireyler/şirketler için hem şehirler/ülkeler için toplamda ise gezegenimiz için zorunlu kıldığını belirten Dr. Öğr. Üyesi Çetin, “Mikrodan makroya tüm ekonomik birimleri (bireyler, hane halkları, firmalar, ülkeler), tarımdan hizmetlere kadar tüm sektörleri, kurumları, şehirleri, birçok bilim dalını ve onların iş birliğini içeren sirküler ekonomiye geçişte, üniversitelerin yol gösterici ve önder olarak ortaya çıkması da kaçınılmaz olmuştur” şeklinde konuştu.

İstanbul Üniversitesi’nin Sirküler Ekonomi Birimi’ni açarak Türkiye’de bu alanda ilk ve öncü olmasının son derece değerli olduğunu vurgulayan Dr. Öğr. Üyesi Çetin, üniversitelerin gerek akademik çalışmalarla teorik düzeyde gerekse de yürütülecek projelerle uygulama sahasında ‘doğal öncü’ olmasının beklendiğini aktararak, gelişmiş ülkelerde örnekleri daha sıklıkla görülen bu departmanın, merkez açmak suretiyle bu faaliyetlerini hem daha sistemli hem de daha görünür kıldığını sözlerine ekledi.

Sirküler Ekonomi Biriminin Amaçları

•    Sirküler Ekonomi Birimi; sirküler ekonomi ve sürdürülebilirlik ekseninde akademik ve uygulamaya yönelik çalışmalar yürütmek;
•    Eğitimler düzenlemek, projeler geliştirmek;
•    Üniversite-sanayi-STK’lar iş birliğinde ‘sirküler’ temelli toplumsal farkındalığı arttırmak;
•    Sosyal, ekonomik ve kültürel alanlarda sadece ulusal değil, uluslararası diyaloğu güçlendirerek uzun vadede uluslararası düzeyde sirküler faaliyetler göstermek, iş birliklerini geliştirmek ve tüm ekonomik birimleri ‘sirküler’ kılmak üzere çalışmalarda bulunmak gibi amaçlara sahip.

İş Birliği Çağının Ruhuna Uygun Bir Platform

Halihazırda başlangıç aşamasında olan birkaç projeye de öncülük eden Sirküler Ekonomi Birimi’nin, üniversite sanayi iş birliğinde yürütülecek olan Sirküler Ekonomi ve Doğa Ekonomisi Yüksek Lisans derslerine de yeni eğitim öğretim yılı ile öncülük edeceğini aktaran Dr. Öğr. Üyesi Çetin şu ifadelerle sözlerini tamamladı: “Sirküler Ekonomi Birimimizin tüm faaliyetlerine, sirküler ekonomi temelli güncel raporlara ve faaliyetlere, birimimizin web sitesinden ve sosyal medya hesaplarından ulaşılabilir. İnteraktif bir platform olarak düşünülen Sirküler Ekonomi Birimi’nin kapısı, ‘iş birliği çağı’nın ruhuna uygun bir şekilde; başta tüm öğrenciler olmak üzere, herkese, her öneriye ve her projeye daima açıktır ve birimimiz birlikte çalışmaya, yol almaya her zaman hazırdır.”

Sirküler Ekonomi Birimi’nin web adresi, e-posta adresi ve sosyal medya hesapları şu şekildedir:

https://sirkulerekonomi.istanbul.edu.tr/tr/_

Twitter:

@sirkulerekonomi
@natureeconomics
@dogaekonomisi

E-posta: sirkulerekonomi@istanbul.edu.tr

Haber: Tuğçe AYÇİN
İÜ Kurumsal İletişim Koordinatörlüğü