Tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs (COVID-19), birçok sektörde aksamalara ve değişimlere neden olduğu gibi eğitim sektörünü de etkiledi. Dünya genelinde Türkiye’nin de aralarında bulunduğu birçok ülkede okullarda örgün eğitime ara verildi.  İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Adem Esen, koronavirüsün öğretim elemanlarına ve üniversite öğrencilerine etkisini değerlendirdi. 

YÖK Başkanı Prof. Dr. Yekta Saraç’ın üniversitelerde koronavirüs tedbirleri kapsamında örgün öğretime ara verildiğini ve bahar döneminde yüz yüze eğitim yapılmayacağını ifade etmesinin ardından Türkiye’de üniversite öğrencileri eğitimlerine evden online eğitim olarak devam etmeye başladı. Yüze yüze eğitime verilen arayla birlikte eğitimde dijitalleşme süreci hızlandırılmış oldu.

Üniversiteler İçin Tecrübe Oldu

Salgının, topluluklar yoluyla bulaşması nedeniyle tüm dünyada yapıldığı gibi Türkiye’de de okulların tatil edilmesinin bir gereklilik olduğunu ifade eden Prof. Dr. Esen, “Aksi takdirde virüs kısa sürede hızlı bir şekilde yayılacak ve üstesinden gelinemeyecekti. Üniversiteler eğitimi aksatmamak üzere çalışmalar yaptı ve bu konuda tecrübe edinildi” dedi. 

“Dijital Eğitim, Öğrencilerle İrtibatı Kesmemeyi Sağladı”

İstanbul üniversitesi gibi uzaktan eğitim programları olan üniversitelerin çözümü kolayca bulduğunu ancak buna hazırlıkları olmayanlar zorlandığını ve zorlanmakta olduğunu belirten Prof. Dr. Esen, “Burada, yerli yazılım eksikliği anlaşıldı. Açıkçası dijitalleşme ile ne kadar döviz harcandığı (ithalat yapıldığını) da araştırmak gerekir” ifadelerini kullandı. Koronavirüs salgını sonrası hız kazanan dijitalleşme sürecinin eğitim sistemine katkılarını değerlendiren Prof. Dr. Esen, dijital eğitimin, öğrencilerle irtibatı kesmeme için uygun olduğunu kaydetti. 

“Üniversitelerde 'Akademik Planlama' Anlayışına Geçmek Gerekir”

Bazı katkılarının yanı sıra uzaktan eğitimin özellikle uygulamalı bilimlerde yüz yüze eğitimin yerini tutmasının söz konusu olmadığını belirten Prof. Dr. Esen, “Bu süreçte bazı dersleri veren öğretim üyelerinin hazırlıklarının yeterli olmadığını da tespit etme imkânı oldu. Özellikle bazı sözel derslerde, öğretim üyelerinin bir materyal vermeden doğaçlama ders anlattıkları da anlaşıldı. Böyle derslerin dokümanlarının sisteme işlenmesi gerektiğinden öğretim üyeleri de çalışmak zorunda kaldılar. Bazı öğretim üyelerinin ilk defa böyle bir eğitim sürecinden geçtikleri de görülmektedir. Sınav konusundaki tecrübeler de yenidir. Üniversitelerde “akademik planlama” anlayışına geçmek gerekir” dedi. 

“Lisans ve Lisansüstü Öğrencilerle İletişim Kanallarının Canlı Tutulması Gerekir”

Uzaktan eğitim sürecinde öğrenci ve öğretmen iletişimi hakkında değerlendirmelerde bulunan Prof. Dr. Esen, “Lisans ve lisansüstü öğrencileri ile iletişim kanallarının canlı tutulması gerekir. Öğrencilerin araştırma yapmaya ve kitap okumaya teşvik edilmeleri uygun olur. Bu sebeple slaytlarla eğitim yeterli olmayabilir. Belki sınav türleri, ödev, dijital ortamda sınav gibi konular tecrübe edilmektedir. Sınav konusunda öğretim üyelerinin tecrübeleri artmaktadır. Dijital eğitimin de detaylı olarak geri dönüşüm analizini yapmak gerekir” dedi. 

Bu Süreçte Öğrenciler Nasıl Desteklenmeli? 

Okulların kapalı olduğu dönemde uzun süre evden dışarı çıkamayan öğrencilerin nasıl desteklenmesi gerektiği hakkında tavsiyeler veren Prof. Dr. Esen, “İhtiyaç sahibi öğrenciler belirlenebilir. Nitekim İstanbul Üniversitesi bu yönde güzel bir çalışma yapmış ve bizlere duyurmuştur. Bu süreçte öğrencilerin başta üniversitenin erişime açılan yayınlar, diğer ulusal ve uluslararası yayınlar sıkça hatırlatılabilir. Unutmayalım ki, insan unutur, hatırlatmak gerekir. Ayrıca öğrencilerin birbirlerini etkiledikleri sosyal medya platformlarında bu hatırlatmaları sürekli gündeme getirmekte yarar vardır. Öğrencilerin spor yapmaları, dengeli beslenmeleri, uyku düzeni gibi konular hakkında üniversite sosyal medyasıyla bilgileri periyodik olarak hatırlatmak faydalı olur. Mevlana’dan Yunus’tan deyişler, sözler sıkça hatırlatılabilir. Yabancı dil gelişimi için her gün ezberlemeleri için bir kelime veya cümle verilebilir. Sanat ve kültür faaliyetleri dikkatlerine sunulabilir. Burada dijital güvenliğe dikkat edilerek zararlı platformlar da yasal olarak takip edilmelidir” dedi. 

“Öğretim Üyeleri de Psikolojik Olarak Etkilendi”

Bu sürecin öğretim üyelerine etkisini değerlendiren Prof. Dr. Esen, “Öğretim üyeleri de herkes gibi psikolojik etkiler yaşadı. Ancak bazı projelerin tamamlanması fırsatı bulan öğretim üyeleri oldu. Bireysel olarak değerlendirmek gerekirse de biraz kilo almanın yanında evde dinlenmeye, okuma ve yazmaya fırsat verdi” ifadelerini kullandı.