İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi koleksiyonundan şimdiye kadar 8 bin eser dijital erişime açıldı. Yazma Eserler Projesi kapsamında Nadir Eserler Kütüphanesi’nin seçkin koleksiyonları arasında bulunan eserler son teknoloji kullanılarak tarandı, ücretsiz şekilde araştırmacı ve öğrencilerin kullanımına sunuldu. İstanbul Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanı Doç. Dr. Pervin Bezirci projenin detaylarını aktardı.

Nadir Eserler Kütüphanesi koleksiyonunda Türkçe, Arapça, Farsça ve diğer dillerde olmak üzere yaklaşık 20 bin yazma eserden 8 bini Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı tarafından yürütülen Yazma Eserler Projesi kapsamında dijital ortama aktarıldı. İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü desteği ile İstanbul Üniversitesi Merkez Kütüphane ve Nadir Eserler Kütüphanesi koleksiyonunda yer alan değerli eserlerin korunması, yıpranmasının önlenmesi, kullanımının yaygınlaştırılması, kültürel mirasın gelecek nesillere güvenli bir şekilde aktarılması, ulusal ve uluslararası tanıtımı, bilime ve eğitime katkı sağlanması amacıyla yürütülen projede tıp, matematik, mühendislik, coğrafya, edebiyat, tarih gibi çeşitli konularda, Türkçe ve Farsça, çok değerli yazma eserler teknolojiyle buluştu. Yazma Eserler Projesi kapsamında, Nadir Eserler Kütüphanesi’nde bulunan toplam 20 bin yazma eserin dijital ortama aktarılması hedefleniyor.

Dijitalleştirmenin Perde Arkası

İstanbul Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanı Doç. Dr. Pervin Bezirci, dijitalleştirme projelerin belirlenen standartlar, kurallar ve teknik gerekliliklere uygun olarak başarılı şekilde yürütülebilmesi için Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı Dijitalleştirme Birimi oluşturulduğunu söyledi. Dijitalleştirme işleminde 2 adet A0, 2 adet A1, 6 adet A2 boyutlarında toplam 10 adet profesyonel satır tarayıcı, 1 profesyonel fotoğraf makinesi ve iş istasyonu bulunduğunu söyledi. Yazma Eserler Projesi ve diğer sayısallaştırma projeleri için 24 personelin çalıştığını ekleyen Doç. Dr. Pervin Bezirci, 8 tarama operatörü, 4 kontrol ve düzenleme personeli, 7 kataloglama personeli, 4 açık erişim personeli ve 1 sayısallaştırma sorumlusunun görev yaptığını söyledi. Doç. Dr. Pervin Bezirci sözlerini şu şekilde sürdürdü: “Yayın türlerine göre dijitalleştirme metotları ve çeşitli aşamalardan oluşan detaylı iş planlamaları yapılıyor. Seçimleri yapılarak çekime hazır hale getirilen yayınlar elektronik ortama aktarılmak üzere donanımlı tarama cihazları ile çözünürlükleri yüksek olarak taranıyor. Sonraki aşamada dijitalleştirilen yayınların otomasyon sistemi üzerinden erişilebilmesi için kataloglama işlemleri yapılıyor, görüntüler ile katalog künyeleri eşleştirilip İstanbul Üniversitesi bulut sistemine aktarılıyor.”

Proje Yoğun İlgi Gördü

Projenin erişime açıldığı ilk günler olmasına rağmen, yazma eserlerin dijitalleştirilmesi sonucu oluşan erişim kolaylığı sayesinde ilgi, kullanım ve fayda düzeyinin yüksek olduğu söyleyen Doç. Dr. Pervin Bezirci, yoğun ilginin sebebini projenin tarih, eğitim, siyaset, eğitim gibi çok çeşitli disiplinlerden, farklı alanlardan çok sayıda araştırmacıya hitap etmesi olarak açıklıyor. Dijitalleştirme işlemlerinin perde arkasında yoğun bir emek ve zaman söz konusu olduğunu söyleyen Doç. Dr. Bezirci, eserlere erişmenin tek tıkla ve kolayca mümkün olduğunu ifade etti. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi’nde Türkçe, Arapça, Farsça ve diğer dillerde olmak üzere yaklaşık 20 bin yazma eser bulunduğunu ekleyen Doç. Dr. Bezirci sözlerini şu şekilde sürdürdü: Konuları bakımından eserler İslâmî bilimler eserleri dilbilgisi kitapları, manzum ve nesir olarak kaleme alınmış edebiyatla ilgili kitaplar, tarih ve coğrafya gibi ilimler, tıp, astronomi, askerlik, astroloji, ziraat-hayvancılık, ulaşım, siyaset, eğitim, metafizik, felsefe, fizik-kimya, matematik-geometri, gezi, gramer, sosyoloji, spor, istatistik, biyografi, maliye ve müzikle ilgili eserler bulunuyor. Beyan-ı Menazil-i Sefer-i Irakeyn, Şehinşahname, Divan-ı Muhibbi, Divan-ı Selimi, Kitâb-ı Bahriye koleksiyonda yer alan her biri ayrı değerdeki dünyaca ünlü seçkin yazma eserlerden sadece birkaçı.”

Atatürk’ün Seçtiği Kitaplar da Kütüphanede

İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi bünyesinde 102 bin 833 eser bulunuyor. Kütüphanede sadece Türkçe, Arapça, Farsça, Latince ve diğer dillerdeki basma ve yazma kitap, dergi, gazeteler değil, pafta ve rulo haritalar, nota, plak, hat ve levhalar, tablolar, mobilyalar, porselen ve cam eşyalar, yazı araçları ile müzelik değer taşıyan parçalar da bulunuyor. Koleksiyonda, Yıldız Saray Kütüphanesi, Rıza Paşa, Halis Efendi, Mollazade İbrahim Bey, Hakkı Paşa, Şevki Paşa ve İbn’ül Emin Mahmud Kemal İnal’ın eserleri yanı sıra Mustafa Kemal Atatürk’ün kütüphaneden ödünç alarak okuduğu kitaplar mevcut.

Dijital açık erişime sunulan 8000 esere "tam metin açık erişim" linkleri eklendi. Proje süreci içerisinde eserlerin tamamı erişime açılacak. Yazma Eserler Projesi kapsamında şimdiye kadar dijitalleştirilen 8000 esere buradan ulaşabilirsiniz.

Haber: Ahmet Çağatay Bayraktar

İÜ Kurumsal İletişim Koordinatörlüğü