İstanbulluların Yüzde 20'si Kentteki Gelirin Yarısına Sahip

İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nin yürüttüğü İstanbul Kalkınma Ajansı’nı desteklediği Mahallem İstanbul projesinin İstanbul’da gelir dağılımıyla ilgili analiz sonuçları açıklandı. Proje yürütücüsü Prof. Dr. Murat Şeker, İstanbul’da 959 mahalleyi inceleyerek tüm mahalleleri kapsayan bir gelir dağılımı analizi yaptıklarını belirtti.

İstanbul’da aylık ortalama hanehalkı geliri 4.308 TL, ilçeler arası farklılıklar yüksek seyrediyor

Yapılan analizlere göre İstanbul’da ortalama hanehalkı gelirinin aylık 4.308 TL olduğunu belirten Prof. Dr. Şeker, bu değerin yıllık 51.691 TL’ye denk geldiğini söyledi. Ancak hanehalkı geliri açısından yapılan bu analizler, ilçe düzeyine indirgendiğinde ilçeler arası farklılıklar öne çıktı. İlçelerdeki ortalama hanehalkı gelir düzeylerine bakıldığında, Beşiktaş, Kadıköy, Bakırköy, Şişli, Sarıyer ve Üsküdar’ın hanehalkı gelir düzeyinin yüksek olduğu ilçeler olduğu gözlendi. Beşiktaş’ta aylık ortalama hanehalkı geliri 10 bin TL’yi geçerken, Kadıköy’de 9.025 TL, Bakırköy’de 8.845 TL, Şişli’de 7.822, Sarıyer’de 7.308 ve Üsküdar’da 6.987 TL olarak belirlendi. Hanehalkı geliri en düşük düzeyde olan ilçeler ise Arnavutköy, Çatalca, Sultanbeyli ve Sultangazi oldu.

En yüksek hanehalkı gelirine sahip mahalleler

Mahalle ölçeğinde hesaplanan hanehalkı gelirlerine bakıldığında ise en yüksek hanehalkı gelire sahip 20 mahalleden 9’unun Beşiktaş’ta olduğu gözleniyor. Beşiktaş’tan Levazım, Bebek, Ulus ve Levent mahalleleri aylık ortalama hanehalkı gelirinin 15 bin TL’nin üstünde olan mahalleler olarak ilk sıralarda yer aldı.

En yüksek ile en düşük gelir grubu arasındaki fark 10 kata yükseldi

Gelir dağılımını gösteren bir ölçüt olan Gini Katsayısını İstanbul için hesapladıklarını söyleyen Prof. Dr. Şeker, buldukları değerin 0,405 olduğunu; bu değerin 1’e yaklaştıkça gelir dağılımının bozulduğuna işaret ettiğini ifade etti. İstanbul’da en yüksek gelire sahip nüfusun %20’lik kesimi ile en düşük gelire sahip %20’lik kesim arasında gelirden pay alma farkının 7,7 kata ulaştığını belirten Şeker, bu oranın en yüksek %10 ile en düşük %10’luk kesimin karşılaştırılmasında 10,3 kata çıktığını söyledi.

Araştırmada İstanbul’daki gelirden kimin ne kadar pay aldığı da hesaplandı. Buna göre en yüksek gelire sahip nüfusun %5’lik kesim, toplam gelirin %21’ini alıyor. En yüksek gelire sahip %10’luk kesim toplam gelirin üçte birini alırken, en yüsek gelire sahip %20’lik kesim ise toplam gelirin yarısını alıyor. Yani İstanbul’da yaşayanların beşte biri gelirin yarısını alırken, geriye kalan %80’lik kesim gelirin diğer yarısını paylaşıyor.

Gelir dağılımının dengesiz olduğu ilçeler

Mahallelerin ortalama hanehalgı gelirlerinden hareketle ilçelerdeki gelir dağılımının ne kadar dengeli olduğunu da incelediklerini söyleyen Prof. Dr. Murat Şeker, 0-100 arasında gelir dağılımı dengesizliğini gösteren bir endeks hazırladıklarını belirtti. Buna göre 100’e yaklaştıkça gelir dağılımının dengesizleştiği, 0’a yaklaştıkça ise daha dengeli bir gelir dağılımın varolduğunu gösteren bir ölçek hazırlandı. İstanbul’da gelir dağılımının en dengesiz olduğu ilçelerin başında Beyoğlu, Beykoz ve Ataşehir geldi. Bu ilçelerde yer alan bazı mahallelerin diğer mahallere kıyasla çok yüksek ya da çok düşük hanehalkı gelire sahip olduğu belirlendi. Sarıyer, Büyükçekmece ve Ümraniye de gelir dağılımında dengesizliğin yüksek olduğu ilçeler arasında yer aldı. Gelir dağılımının göreceli olarak daha dengeli olduğu ilçeler ise Çatalca, Bayrampaşa, Esenler, Sultangazi ve Bağcılar olarak tespit edildi. Prof. Dr. Şeker, özellikle gelir dağılımı dengesizliğinin yüksek olduğu ilçelerde, yerel yönetimlerin hizmet politikalarını belirlerken bu tür farklılıklara dikkat etmesi gerektiğinin altını çizdi. Gelir farklılıklarının kamusal ihtiyaçlara duyulan talepte farklılıklar oluşturacağını ifade eden Şeker, kamusal ihtiyaçlar açısından, mahalle düzeyinde talep analizlerinin etkin bir şekilde yapılması gerektiğini söyledi.

“Mahallem İstanbul” artık hem online hem de mobil ortamda yayında

Mahallem İstanbul projesi tüm verileri ve ilerde açıklanacak yeni bilgileriyle birlikte online ve mobil ortamda kullanıcılara ücretsiz olarak sunulmaya başlandı. Akıllı telefonlara indirilebilen mobil uygulama ve projenin websitesi olan www.mahallemistanbul.com adresindeki haritalar ile tüm İstanbullular, kamusal karar alma sürecindeki aktörler, yerel yönetimler, iş dünyası, sivil toplum kuruluşları ve akademisyenler İstanbul’da mahallelere ilişkin geniş bir veritabanına ulaşabilecek. Projenin sürdürülebilirliği ile ilgili görüşmelerini yoğun bir şekilde sürdürdüklerini belirten Prof. Dr. Şeker, farklı illerden gelen taleplerle “Mahallem İstanbul”un iyi uygulama modeli olarak yaygınlaşabileceğini belirtti.

İÜ Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü