İstanbul Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahmut Ak, Anadolu Ajansı’na (AA), “Gazeteden Tarihe Bakış” projesi ile ilgili bir röportaj verdi.

İstanbul Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahmut Ak, makamında gerçekleşen röportajda, İstanbul Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı tarafından geçtiğimiz günlerde erişime açılan “Gazeteden Tarihe Bakış” projesi hakkında değerlendirmelerde bulundu. İstanbul Üniversitesi’nin birçok önemli zenginliği bünyesinde barındırdığını ve bu zenginliklerden birinin de Merkez Kütüphanesi olduğunu belirten Prof. Dr. Ak, Türkiye’de bulunan 6 derleme kütüphaneden bir tanesinin İstanbul Üniversitesi’nde bulunduğunu vurguladı. Türkiye’de basılan herhangi bir eserin bir nüshasının mutlaka İstanbul Üniversitesi kütüphanesine getirildiğini kaydeden Prof. Dr. Ak, “Kütüphanemizde yaklaşık 2 milyon kitabımız var. Bu kitaplarımız, Türkiye’nin kültür ve bilgi hafızası niteliğini taşıyor” şeklinde konuştu.

İstanbul Üniversitesi’nde güncel ve yakın döneme ait baskıların yanı sıra, tarihi eserlerin de bulunduğunu aktaran Prof. Dr. Ak, Nadir Eserler Kütüphanesi’nin önemine dikkat çekerek şu şekilde konuştu: “Nadir Eserler Kütüphanesi’nde Osmanlı dönemine ait Arapça, Farsça ve Türkçe yazma eserler yanında matbu eserler bulunuyor. Bu iki grup dışında ayrıca Latin harfleriyle basılmış çok eski tarihli eserler de var. 1500’lü yıllardan kalan, önemli Avrupa kaynaklı ve bugün nadir hükmüne girmiş olan pek çok eser de kütüphanemizde yer alıyor. Bu eserlerin yanında; haritalar, albümler, fotoğraflar da yine kütüphanemizi zenginleştiren kültür unsurları.”

“Amacımız Hem Eserleri Korumak Hem de İstifadeyi Yaygınlaştırmak”

İfadelerine gazeteler hakkında değerlendirmelerde bulunarak devam eden Prof. Dr. Ak, İstanbul Üniversitesi bünyesinde hem Osmanlı döneminde basılmış olan nüshaların olduğunu hem de Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk dönemlerinden itibaren yayın hayatına girmiş pek çok gazetenin bulunduğunu dile getirdi. Bugüne kadar bu gazetelerin muhafazasının İstanbul Üniversitesi’nde güvenlik içerisinde yapıldığını belirten Prof. Dr. Ak, araştırmacıların taleplerine cevap verecek şekilde bir kültür ve araştırma desteği verdiklerini belirtti. Bu bağlamda hem eserleri korumak hem de istifadeyi yaygınlaştırmak amacıyla bir projeye yöneldiklerini vurgulayan Prof. Dr. Ak, Gazeteden Tarihe Bakış projesinin hazırlıklarının 2012 yılından itibaren başladığını vurgulayarak ifadelerini şu şekilde sürdürdü: “Projemiz için birtakım teknolojik hazırlıklar gerekti. Bunlar tamamlandıktan sonra 2016 yılında, eserler fiilen dijital ortama aktarılmaya başlandı. Biz bu eserlerin hem hamisi hem de kullandırıcısı durumundayız. Ve tabii ki kurallara bağlıyız. Telif haklarına da saygılı olmak üzere, yasayı da takip ederek ilk kısımda 1928-1942 yılları arasındaki gazeteler projemize konu oldu. Bu çerçevede 55 gazete içerisinden 32’si, projemiz çerçevesinde tamamlandı. Kalan 23’ü üzerindeki çalışmalarımız devam ediyor.”

Dünyadaki Tüm Araştırmacılara Hizmet Verecek Bir Proje

Gazeteden Tarihe Bakış projesinde, Türkçe’nin yanı sıra, dünyanın farklı milletlerinden insanların konuştuğu birçok dilin söz konusu olduğunu kaydeden Prof. Dr. Ak, “Sadece Türk okuruna değil, dünyadaki tüm araştırmacılara, eğitim ve kültür faaliyetlerini takip etmekte olan ilgililere de hizmet verecek bir projeyi sunmuş durumdayız” dedi. Projenin bir diğer önemli özelliğini ise her yerden ulaşılamayan ve her kütüphanede tam koleksiyonu olmayan birçok gazeteyi tek ve mükemmel bir koleksiyon olarak sunabilmiş olması olarak yorumlayan Prof. Dr. Ak, Türkiye’nin 81 ilinde başta iletişim fakülteleri olmak üzere; edebiyat, siyasal bilgiler, hukuk ve iktisat fakültelerinin bu koleksiyonu öncelikli olarak talep eden fakülteler olduğunu vurguladı.

“Toplumla İlgili Konulara Gazeteler Üzerinden Ulaşılabilecek”

Gazeteden Tarihe Bakış projesinin hem coğrafi uzaklığı ortadan kaldırdığını hem de araştırmacılara, bulundukları yerden bilgilere ulaşabilme imkânı sunduğunu belirten Prof. Dr. Ak şu ifadelere yer verdi: “Bu imkân sadece gazetelerin sayfalarına tıpkıbasım olarak ulaşmak değil, arama motoru şeklinde herhangi bir kelimeden de habere ulaşabilmeyi kapsıyor. Bu da kullanımı hem hızlandıran hem de kolaylaştıran önemli bir konu. Gazeteler toplumun aynasıdır. Projemiz sayesinde toplumla ilgili hemen her konuya gazeteler üzerinden rahatlıkla ulaşılabilecek, bilimsel kurallara göre ve metotlar kullanılarak araştırmalar ortaya çıkarılabilecek. Böylece Türkiye’nin dünyadaki kültürel faaliyetlere katkısı da hak ettiği şekilde, ayrıntısıyla ortaya konabilecek.”

“Birçok Alanda Zengin Arşivlere Sahibiz”

İstanbul Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı’nın, kütüphaneciliğe rehberlik eden önemli bir kurum olduğunun altını çizen Prof. Dr. Ak, yazma eserler ve matbu eserlerle ilgili projelerinin devam ettiğini belirtti. İstanbul Üniversitesi bünyesinde bulunan, kültür sanat alanındaki zenginliklere dikkat çeken Prof. Dr. Ak sözlerini şu şekilde tamamladı: “İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuarımız hem Türk müziği hem de klasik batı müziği alanında varlığını devam ettiriyor. Konservatuarımızın kendi arşivinin yanı sıra, Nevzat Atlığ hocamızın yakın zamanda bize emanet edilen arşivine sahibiz. Öte yandan kamuoyunun ve resmi görevlilerin ilgiyle takip ettiği Abdülhamit dönemi fotoğraf albümü de yine üniversitemizin himayesi ve muhafazası altında. Orada da 36 bin pozu kapsayan, Osmanlı Devleti’nin hemen her köşesinin kayda alındığı zengin bir arşivi barındırıyoruz. Bunların her biri farklı projeler şekilde, hem eserleri koruma hem de buradaki bilgiyi daha fazla kişiye kolaylıkla ulaştırabilmek adına yürütülen projelerdir.”

Gazeteden Tarihe Bakış Projesi'ne ulaşmak için tıklayınız.

Haber: Tuğçe AYÇİN
Fotoğraf: İbrahim Can SELEN
İÜ Kurumsal İletişim Koordinatörlüğü