(Türkiye’den Parçalı Tutulma Görülecek)

20 Mart 2015 Cuma günü Dünya’nın belirli yerlerinden görülebilecek bir tam güneş tutulması olayı meydana gelecektir. Bilindiği gibi güneş tutulmaları Ay’ın Güneş’in önünden geçerken oluşmaktadır. Bu muhteşem güzellikteki doğa olayı her iki cismin uzaysal açısal çaplarının yaklaşık birbirine eşit olmasından kaynaklanmaktadır. Tam tutulma oluşabilmesi için Ay’ın uzaysal çapının tutulma anında Güneş uzaysal çapından daha büyük olması gerekir.

Tam tutulma hattı dar bir koridorda gerçekleşmektedir. Tam tutulma hattının genişliği ise yaklaşık 463 km’dir. 2 dakika 47 saniye sürecek olan tam tutulma en uzun Faroe Adaları sahillerinden Türkiye Bölge zamanı ile 11:45 de görülecektir. Atlantik Okyanusu’ndan ve Svalbard adasından tam tutulma izlenebilecektir (Şekil 1) [Kaynak: http://eclipse.gsfc.nasa.gov] Parçalı tutulma ise İzlanda, Avrupa, Afrika ve Asya’dan görülebilecektir (Şekil 2).

Tam tutulma sırasında normalde doğal yollarla göremediğimiz Güneş’in korona (taç) tabakası bütün güzelliği ile görülebilmektedir. Tam tutulma hattında bulunanlar aynı zamanda Merkür, Venüs, Mars, Uranüs gezegenleri ile Kanatlı At (Pegasus) takımyıldızının parlak Markap ve Algenip yıldızlarını görebileceklerdir. Bunlarla ilgili bilgi Tablo 1’de verilmektedir.

Tutulma İstanbul’da 10:52 de parçalı tutulma şeklinde başlayacak, 11:56 ‘da örtülmenin maksimum evresine ulaşılacak ve 13:02 de sona erecektir. Tam tutulma evresi Ülkemizden görülmeyecektir. Güneşin çapsal olarak %43’ü örtülmekle beraber Ay tarafından kaplanan Güneş yüzey alanı %32 olacaktır. Tablo 2’de çeşitli bilgiler verilmiştir.

DİKKAT Hiçbir şekilde ne çıplak gözle ne fotoğraf filmi ve isli camla ne de bir el dürbünü veya teleskopla kesinlikle Güneş’e bakılmamalıdır. Özel tutulma gözlükleri kullanılmalıdır.





Şekil 2. Mavi bölge Tam tutulma hattı, yeşiller parçalı

tutulma bölgelerini göstermektedir. Kaynak: http://eclipse.gsfc.nasa.gov/SEplot/SEplot2001/SE2015Mar20T.GIF



Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü ve İstanbul Üniversitesi Gözlemevi Uygulama ve Araştırma Merkezi