İletişim Fakültesi
1950 yılında İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’ne bağlı olarak “Gazetecilik Enstitüsü” kurulmuştur. Gazetecilik Enstitüsü’nün yönetmeliği Milli Eğitim Bakanlığı’nca 20 Haziran 1950 tarihinde onaylanmış ve 29 Kasım 1950’de Türkiye’de ilk kez gazetecilik yüksek eğitim ve öğretimine başlanmıştır.
1967-1968 ders yılından itibaren eğitim süresi üç yıla çıkarılmıştır. 1967 yılında Enstitünün yönetmeliğinde yapılan bir değişiklik ile enstitünün amaçları arasında, basın, radyo, televizyon, ilancılık ve halkla münasebetler alanlarına giren konularda ilmi, mesleki öğretim ve araştırma yapmak yer almıştır. Aynı yıl ders programında halkla münasebetler ve propaganda dersi, ilancılık ve reklamcılık dersleri ile radyo televizyon işletmeciliği derslerine yer verilmiştir. Bu tarihte Yönetmelikte yapılan yeni bir düzenlemeyle Enstitü öğretimine devam eden ve sınavlarında başarılı olanlara, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi tarafından “Gazetecilik Enstitüsü Diploması” verilmeye başlanmıştır.
.
1971-72 ve 1972-1973 öğretim yılında iki yıl süreyle yaşadığı idari ve mali sıkıntılar nedeniyle öğrenci kaydedememe durumuna düşen ve dolayısıyla da kapatılma tehlikesi ile karşı karşıya kalan Enstitü, 1973-1974 öğretim yılından itibaren yeniden öğrenci alımına başlamıştır. Enstitü’den mezun olan ve daha sonraki dönemlerde “Başlık ve Mizanpaj Tekniği – Haber Tekniği” isimli dersleri veren Doğan Heper, sonraki yıllarda konuyla ilgili düşünceleri sorulduğunda Enstitü’nün kapatılma tehlikesi ile karşı karşıya kaldığı dönemleri üzüntü ile karşıladığını belirtir.
1973 yılında İktisat Fakültesi Genel Kurulu’nun görevlendirdiği bir komisyon Gazetecilik Enstitüsü’nün son durumunu ve Türkiye koşulları içindeki yerini incelemiştir. İncelemeler sonunda Enstitü’nün, lise mezunlarına kısa süreli bir lisans eğitimi sağladığı ve çok kısa sürede yüksek tahsil diploması almak isteyenlere hitap ettiği anlaşılmıştır. Hatta birçok öğrencinin yalnızca askerliğini subay olarak yapabilmek amacıyla Enstitü’ye kayıt yaptırdığı sonucuna varılmıştır. Bu durum karşısında Enstitü’ye yeni bir kimlik ve şekil vermenin kaçınılmaz olduğu kanaatiyle harekete geçilmiş ve Yönetmelikte yapılan değişikliklerle Enstitü’nün, Basın-Yayın alanında çalışmak isteyen kişilerin uzmanlaşabilmeleri için daha yararlı ve etkili bir kuruluş haline getirilmesi için çalışmalarda bulunulmuştur. Gazetecilik ve halkla ilişkilerin, demokratik rejimlerde gün geçtikçe kazandığı önem karşısında Enstitü’nün ders programına halkla ilişkiler ve ilancılık konularıyla ilgili yeni dersler eklenerek Enstitü’nün adı da Gazetecilik ve Halkla İlişkiler Enstitüsü olarak değiştirilmiş, üç yıllık eğitimini başarıyla tamamlayanlara da İktisat Fakültesi tarafından “Gazetecilik ve Halkla İlişkiler Enstitüsü Diploması” verilmeye başlanmıştır. Söz konusu Yönetmelik değişikliği İstanbul Üniversitesi Senatosu’nda 12 Haziran 1975 tarihinde kabul edildikten sonra 1975 tarih ve 15.294 sayılı Resmi Gazete’de yayınlandıktan sonra yürürlüğe girmiştir.
1975-1980 tarihleri arasında İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Gazetecilik ve Halkla İlişkiler Enstitüsü adı altında eğitim veren Enstitü’de, o dönemde ders verenler arasında Abdi İpekçi, Prof. Dr. Cavit Orhan Tütengil gibi isimler de bulunmaktadır. Aynı dönemde, öğrencilerin kuramsal bilgilerin yanında sektörde uygulama yapmalarını sağlamak amacıyla bir staj yönetmeliği hazırlanmıştır ve Abdi İpekçi’nin sağladığı olanaklarla öğrenciler Milliyet Gazetesi’nde staj çalışmaları yapmaya başlamıştır. Yine bu dönemde, 1975 tarihinde yapılan yeni yönetmelik değişikliği ile “Yüksek Lisans Diploması” verilmeye başlanmıştır.
Yüksekokulda öğretim 1989 yılına kadar “Gazetecilik ve Halkla İlişkiler” ve “Radyo Televizyon” adı altında iki bölümde yapılırken 1989 yılından itibaren Gazetecilik ve Halkla İlişkiler bölümleri birbirinden bağımsız bölümler haline getirilerek, öğretim “Gazetecillik”, “Tanıtım ve Halkla İlişkiler”, “Radyo Televizyon” adı altında üç bölümde yapılmaya başlandı. Öğretim, dersler ve uygulamalı çalışmalar şeklinde gerçekleşiyordu. Derslerin amacı, kuramsal ve uygulamalı bilgilerin bilimsel çerçevede çağdaş araç ve gereçlerden de yararlanılarak anlatılması, açıklanması ve öğretilmesiyken uygulamalı çalışmaların amacı ise, basın-yayın alanı içerisine giren faaliyetlerin uygulanmasının ve gerçekleştirilmesinin sağlanmasıydı. Bu çalışmalar öğrencilerin aldığı kuramsal bilgilerin mesleki alanda kullanılması yeteneğinin sağlanması amacıyla yürütülürdü. Uygulamalı çalışmaların yürütülmesi maksadıyla yüksekokul bünyesinde 1986 yılında, öğrencilere gazetecilik eğitimini vermeyi amaçlayan İletim Gazetesi ile 13 Ocak 1989 tarihinde yine aynı amaçla İstanbul Üniversitesi Haber Ajansı (İÜHA) kurulmuştur. Bunları, Ekim 1988 tarihinde halkla ilişkiler alanında öğrencilere pratik uygulama imkanı sağlamayı amaçlayan Tanıtım Halkla İlişkiler Grubu izlemiştir.
Enstitü’den yüksekokula geçildikten sonra gelişmeler birbirini takip etmiştir. Okul bünyesinde profesyonel bakış ve amatör ruhla uygulamalı dergicilik eğitimi vermek amacıyla, Ekim 1989 tarihinde 4. Boyut Dergisi yayınlanmaya başlarken, Mayıs 1991’de Akademik Medya ve Kamuoyu Araştırmaları Grubu (Akademedya), Ekim 1991 tarihinde ise öğrencilere reklamcılık alanında kurumsal eğitim vermek amacıyla Reklam Grubu kurulmuştur.
Kurulduğu 1950 yılından 1980’e kadar Enstitü statüsüyle eğitim veren fakülte, 1980 yılından itibaren Yüksekokul statüsüne kavuşmuş, 1980-1982 tarihleri arasında İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Gazetecilik ve Halkla İlişkiler Yüksekokulu adını almış, 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu’ndan sonra 1982 yılında İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü’ne bağlı Basın Yayın Yüksek Okulu adı ile faaliyetini sürdürmüş ve bu tarihten itibaren eğitim süresi dört yıla çıkmıştır. Önceleri İÜ Rektörlüğü’ne bağlı olan Basımevi ve Film Merkezi 1992 yılında Basın Yayın Yüksekokulu’nun fakülte olması üzerine İletişim Fakültesi’nin bünyesine alınmıştır. İstanbul Üniversitesi Basın Yayın Yüksekokulu, 11 Temmuz 1992 tarih ve 21.281 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 3837 sayılı kanun ile “İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi” adını almıştır.
İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi bugün; Gazetecilik, Halkla İlişkiler ve Tanıtım, Radyo Televizyon ve Sinema Bölümü olmak üzere, üç ayrı dalda lisans, yüksek lisans ve doktora eğitimi vermektedir. İletişim Fakültesi bu alanlardaki araştırma, çalışma ve eğitim etkinliklerini kadrolu Öğretim Üyelerinin ve diğer üniversite Öğretim Üyelerinin yanı sıra, başarılı basın çalışanları, halkla ilişkiler uzmanları, deneyimli radyo-televizyon çalışanları ve seçkin sinemacılar ile birlikte sürdürmektedir. Böylelikle arzulanan üniversite ve alan işbirliği sağlanmakta, kuram ve uygulama birleştirilebilmektedir.
Türkiye'de iletişimin önü ekolü olan İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi üç bölümden oluşmaktadır:
• Gazetecilik
• Radyo, Televizyon ve Sinema
• Halkla İlişkiler ve Tanıtım
Gazetecilik Bölümü
Gazetecilik Bölümü, mesleki standartların ve çalışan niteliğinin yükselmesine odaklı eğitim programı uygulamaktadır. Bölümde geleneksel medyanın yazılı mecraları olan gazete ve dergilerin yanı sıra yeni medyanın en önemli mecralarından olan internet gazeteciliği alanında çalışacak profesyonellerin yetiştirilmesi amaçlanmaktadır. Fakülte bünyesinde öğrencilerimiz tarafından hazırlanan İLETİM-İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetesi, derslerde verilen kuramsal bilgilerin uygulamada hayata geçirilmesi ve öğrencilerin deneyim kazanması açısından önem taşımaktadır.
Gazetecilik Bölümü, mesleki standartların ve çalışan niteliğinin yükselmesine odaklı eğitim programı uygulamaktadır. Bölümde geleneksel medyanın yazılı mecraları olan gazete ve dergilerin yanı sıra yeni medyanın en önemli mecralarından olan internet gazeteciliği alanında çalışacak profesyonellerin yetiştirilmesi amaçlanmaktadır. Fakülte bünyesinde öğrencilerimiz tarafından hazırlanan İLETİM-İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetesi, derslerde verilen kuramsal bilgilerin uygulamada hayata geçirilmesi ve öğrencilerin deneyim kazanması açısından önem taşımaktadır.
Oluşturulan havuz sistemi aracılığıyla, eğitim – öğretim yaşamları süresince özgün ve yaratıcı dijital içerikler üretebilecek ve yönetebilecek; dünyayı, gündemi analiz edecek bilimsel ve uygulamalı bir eğitim sisteminin içinde yetişecekleri ve her şeyden önemlisi, bölüm sınırlarının olabildiğince esnek hale geldiği tam donanımlı iletişimciler yetiştirmeye çalışılmakta; öğrenciler tüm bölümlerden uzmanlaşmak istedikleri alan ve alt alanlarda ders seçimi yaparak spesifik kariyer planlamalarını gerçekleştirebilmektedir.
Radyo, Televizyon ve Sinema
Radyo, Televizyon ve Sinema Bölümü'nün öğrencilerine kazandırmayı amaçladığı temel yetenekler aşağıda belirtildiği şekilde özetlenebilmektedir:
Radyo, televizyon ve sinema alanının ilişkili olduğu kavramları değerlendirebilme ve diğer disiplinlerle bağlantılarını kurabilme,
Radyo, televizyon ve sinema metinleri inşa edebilme, görüntüleme ve yayınlama ekipmanlarını kullanabilme,
Sanatsal, toplumsal, ekonomik ve siyasal gelişmelerle radyo televizyon sinema alanı arasındaki ilişkiyi kurabilme ve derinlemesine kavrayabilme,
Kuramsal ve uygulamalı olarak bir bilimsel araştırmanın nasıl yapılması gerektiğini kurgulayabilme,
Yerel, ulusal ve uluslararası düzeyde sanatsal, siyasal, ekonomik, kültürel ve toplumsal yapıların dinamiklerine ve bu dinamiklerin kavranmasına yönelik bilgiye sahip olabilme.
21. yüzyılda Radyo, Televizyon ve Sinema alanı dijitalleşme süreci ile yeni araç ve mekanlarda varlığını sürdürmektedir. Bu bağlamda dijital alanlar, tüm medya içerik üreticilerine ve kullanıcılarına yeni imkanlar sunmaktadır. Geleneksel medya anlayışının değişimi sonucunda Fakültemiz programlarında da yenilikçi yaklaşımlar içeren derslere ve uygulamalara yer verilmeye başlanmıştır. Sosyal medya mecralarının hayatın her alanına sirayet ederek gündemi belirlemesi sebebiyle geleneksel medyayı da göz ardı etmeden bugüne ve hatta geleceğe de ışık tutan bir eğitim müfredatının belirlenmesine dikkat edilmektedir. Bu doğrultuda var olan eğitim müfredatı, öğrencilerin ve sektörün ihtiyaçları çerçevesinde düzenli aralıklarla gözden geçirilmektedir.
Radyo, Televizyon ve Sinema Bölümü'nün öğrencilerine kazandırmayı amaçladığı temel yetenekler aşağıda belirtildiği şekilde özetlenebilmektedir:
Radyo, televizyon ve sinema alanının ilişkili olduğu kavramları değerlendirebilme ve diğer disiplinlerle bağlantılarını kurabilme,
Radyo, televizyon ve sinema metinleri inşa edebilme, görüntüleme ve yayınlama ekipmanlarını kullanabilme,
Sanatsal, toplumsal, ekonomik ve siyasal gelişmelerle radyo televizyon sinema alanı arasındaki ilişkiyi kurabilme ve derinlemesine kavrayabilme,
Kuramsal ve uygulamalı olarak bir bilimsel araştırmanın nasıl yapılması gerektiğini kurgulayabilme,
Yerel, ulusal ve uluslararası düzeyde sanatsal, siyasal, ekonomik, kültürel ve toplumsal yapıların dinamiklerine ve bu dinamiklerin kavranmasına yönelik bilgiye sahip olabilme.
21. yüzyılda Radyo, Televizyon ve Sinema alanı dijitalleşme süreci ile yeni araç ve mekanlarda varlığını sürdürmektedir. Bu bağlamda dijital alanlar, tüm medya içerik üreticilerine ve kullanıcılarına yeni imkanlar sunmaktadır. Geleneksel medya anlayışının değişimi sonucunda Fakültemiz programlarında da yenilikçi yaklaşımlar içeren derslere ve uygulamalara yer verilmeye başlanmıştır. Sosyal medya mecralarının hayatın her alanına sirayet ederek gündemi belirlemesi sebebiyle geleneksel medyayı da göz ardı etmeden bugüne ve hatta geleceğe de ışık tutan bir eğitim müfredatının belirlenmesine dikkat edilmektedir. Bu doğrultuda var olan eğitim müfredatı, öğrencilerin ve sektörün ihtiyaçları çerçevesinde düzenli aralıklarla gözden geçirilmektedir.
Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü
Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü'nün öğrencilerine kazandırmayı amaçladığı temel yetenekler aşağıda belirtildiği şekilde özetlenebilmektedir:
Halkla İlişkiler ve Tanıtım disiplini ve ilişkili olduğu disiplinlere ilişkin kuramsal bilgi donanımı, alana özgü araştırma yöntem ve teknikleri kullanabilme ve bilimsel veri elde etme becerisi,
İletişim alanındaki yasal düzenleme ve işlemleri kavrama,
Disiplinlerarası araştırma ve bilgi birikimi sağlama,
Eleştirel bakış açısı kazanabilme,
Özgün çalışmalar ortaya koyabilme, mesleki etik konusunda duyarlılık kazanma.
Bu amaçlar neticesinde ise aşağıda belirtilen hedeflere ulaşılması amaçlanmaktadır:
• Kuramsal ve uygulamalı bilgileri ile toplumsal olgu ve olayları çok boyutlu olarak düşünebilir.
• Bilimsel araştırma yöntemlerini kullanabilme becerisine sahip olur.
• Diğer disiplinler ile iletişim alanı içindeki etkileşimi değerlendirebilir.
• Yorum ve eleştiri becerisini kullanır.
• Sektörel değişim ve gelişime ayak uydurabilir.
• Alanında çalışmaya başlamadan önce gerekli donanımı kazanır.
Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü'nün öğrencilerine kazandırmayı amaçladığı temel yetenekler aşağıda belirtildiği şekilde özetlenebilmektedir:
Halkla İlişkiler ve Tanıtım disiplini ve ilişkili olduğu disiplinlere ilişkin kuramsal bilgi donanımı, alana özgü araştırma yöntem ve teknikleri kullanabilme ve bilimsel veri elde etme becerisi,
İletişim alanındaki yasal düzenleme ve işlemleri kavrama,
Disiplinlerarası araştırma ve bilgi birikimi sağlama,
Eleştirel bakış açısı kazanabilme,
Özgün çalışmalar ortaya koyabilme, mesleki etik konusunda duyarlılık kazanma.
Bu amaçlar neticesinde ise aşağıda belirtilen hedeflere ulaşılması amaçlanmaktadır:
• Kuramsal ve uygulamalı bilgileri ile toplumsal olgu ve olayları çok boyutlu olarak düşünebilir.
• Bilimsel araştırma yöntemlerini kullanabilme becerisine sahip olur.
• Diğer disiplinler ile iletişim alanı içindeki etkileşimi değerlendirebilir.
• Yorum ve eleştiri becerisini kullanır.
• Sektörel değişim ve gelişime ayak uydurabilir.
• Alanında çalışmaya başlamadan önce gerekli donanımı kazanır.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi olarak eğitim-öğretim planlamamızı ulusal ve uluslararası ölçekte kriterlerimizle ve İstanbul'da tarihi yarımadada olmanın avantajlarını da dikkate alarak oluşturmaktayız.
Türkiye’nin İlk İletişim Fakültesi
ARWU Standartlarında Her Yıl Güncellenen Müfredat
Erasmus, Mevlana ve Farabi Değişim Programları
Çift Anadal, Yan Dal Eğitim İmkânı
Uygulama Birimlerinde Staj İmkânı: •İletim Gazetesi •İÜWEBTV •Radyo İletişim •Ajans İstanbul İletişim •İletişim Fakültesi Stüdyoları
Sektörle Yakın İş Birliği
Söyleşiler, Konferanslar, Paneller, Sempozyumlar
Film Gösterimleri
Medya Atölyeleri
Tarihi Yarımada’da Merkezi Kampüs
Türkiye’nin İlk İletişim Fakültesi
ARWU Standartlarında Her Yıl Güncellenen Müfredat
Erasmus, Mevlana ve Farabi Değişim Programları
Çift Anadal, Yan Dal Eğitim İmkânı
Uygulama Birimlerinde Staj İmkânı: •İletim Gazetesi •İÜWEBTV •Radyo İletişim •Ajans İstanbul İletişim •İletişim Fakültesi Stüdyoları
Sektörle Yakın İş Birliği
Söyleşiler, Konferanslar, Paneller, Sempozyumlar
Film Gösterimleri
Medya Atölyeleri
Tarihi Yarımada’da Merkezi Kampüs
İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi her yıl çok sayıda atölye çalışması, söyleşi, panel ve konferans düzenleyerek öğrencilerinin gelişimine katkı sunmaktadır.
İstanbul Üniversitesi Fotoğraf Kulübü
Üniversite öğrencilerine fotoğraf ile ilgili bilgi aktarımı ve sosyal farkındalık bilinci oluşturma amacı ile 2017 yılında İletişim Fakültesine bağlı olarak kurulmuştur. Sosyal medyayı etkin bir şekilde kullanan kulübün Instagram üzerinden yaklaşık 20.000 takipçisi bulunmaktadır.
Kulüp etkinlikleri kapsamında;
• 2018 yılında Öğrencilerin Gözüyle İstanbul Üniversitesi Fotoğraf Sergisi,
• 2019 yılında Gençlik ve Spor Bakanlığı destekli "Benim Objektifim Projesi" kapsamında Kapadokya ve Bolu gezileri ile Ercan Arslan, Mustafa Seven, Coşkun Aral, Timur Akkurt ve Serhan Serter gibi alanında profesyonel fotoğrafçılarla söyleşiler,
• İstanbul Üniversitesi Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığı sponsorluğunda ilk üçe fotoğraf makinesi ve çeşitli ödüllerin olduğu "Karelerle İstanbul Üniversitesi Fotoğraf Yarışması
• 2020 yılında sponsor desteği yeni üyelerimizle Bolu-Abant fotoğraf gezisi ve İstanbul içinde birçok gezi düzenlenmiştir.
Dijital İletişim Kulübü
Dijital İletişim Kulübü, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi bünyesinde kuruldu. Sektörle öğrencileri buluşturan, okuldaki eğitimin yanında destekleyici eğitim faaliyetleri ve programlar yapmayı amaçlayan bir kulüptür.
Baş döndürücü hızda değişen teknolojik gelişmeler, beraberinde sürekli güncel olanı takip etme zorunluluğunu getirdi. İletişim öğrencileri günceli yalnızca takip etmek değil, bu güncelliğe ayak uyduracak yetenekleri geliştirmek, ihtiyaç duyulan kazanımları edinmek mecburiyetindedir. Dijital İletişim Kulübü akademik gelenek ile sektör dinamikleri arasındaki ilişkiyi geliştirmeyi ve öğrencilere bu sürece dahil etmeyi amaçlıyor.
Kulübün çalışmaları aşağıdaki adreslerden takip edilebilir:
Instagram: @istanbuldijitaliletisim
Twitter: @istanbuldijital3
.
• 31. TGC Aydın Doğan Genç İletişimciler Yarışması Röportaj Kategorisi Birincilik Ödülü
• 31. TGC Aydın Doğan Genç İletişimciler Yarışması Belgesel Kategorisi İkincilik Ödülü
• Genç Yaratıcı Festivali Reklam Yarışması İkincilik Ödülü
• Bizz@Kampüs Yarışması İlk 10 Başarısı (1556 Takım Arasında)
İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi akademisyenleri ulusal ve uluslararası projelerde yürütücü, danışman, araştırmacı olarak yer almaktadır. Söz konusu projelerde lisans, yüksek lisans ve doktora öğrencileri bursiyer/araştırmacı olarak yer alıyor ve akademik geleneğe hakim olarak gelişimini sürdürüyor.
• 31. TGC Aydın Doğan Genç İletişimciler Yarışması Belgesel Kategorisi İkincilik Ödülü
• Genç Yaratıcı Festivali Reklam Yarışması İkincilik Ödülü
• Bizz@Kampüs Yarışması İlk 10 Başarısı (1556 Takım Arasında)
İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi akademisyenleri ulusal ve uluslararası projelerde yürütücü, danışman, araştırmacı olarak yer almaktadır. Söz konusu projelerde lisans, yüksek lisans ve doktora öğrencileri bursiyer/araştırmacı olarak yer alıyor ve akademik geleneğe hakim olarak gelişimini sürdürüyor.
.
.
Radyo Televizyon Sinema Bölümü;
Dr. Öğr. Üyesi Yüksel Balaban
yukselbalaban@istanbul.edu.tr
Gazetecilik Bölümü;
Arş. Gör. Dr. Ahmet Kadri Kurşun
ahmetkursun@gmail.com
Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü;
Öğr. Gör. Fatih Özkoyuncu
f_ozkoyuncu@yahoo.com
Arş. Gör. Dr. Oğuz Kuş
oguz.kus@istanbul.edu.tr
Dr. Öğr. Üyesi Yüksel Balaban
yukselbalaban@istanbul.edu.tr
Gazetecilik Bölümü;
Arş. Gör. Dr. Ahmet Kadri Kurşun
ahmetkursun@gmail.com
Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü;
Öğr. Gör. Fatih Özkoyuncu
f_ozkoyuncu@yahoo.com
Arş. Gör. Dr. Oğuz Kuş
oguz.kus@istanbul.edu.tr